روستای توریستی هجیج (حجیج)

موقعيت و تاريخچه
روستاي حجيج از توابع بخش نوسود شهرستان پاوه در استان کرمانشاه، با مختصات جغرافيايي 46 درجه و 20 دقيقه طول شرقي و 35 درجه و 9 دقيقه عرض شمالي، در 34 کيلومتري شهرستان پاوه و 123 کيلومتري کرمانشاه قرار دارد.
روستاي حجيج از شمال غرب و جنوب به کوهستان‏هاي کوه‏سالان و شاهو محدود است و ارتفاع آن از سطح دريا 850 متر است. روستاي حجيج با اقليمي معتدل و کوهستاني، در بهار و تابستان آب و هواي مطبوعي دارد و در پاييز و زمستان سرد است. رودخانة سيروان از نزديکي اين روستا عبور مي‏کند.
اگرچه اسناد معتبري در مورد تاريخ روستاي حجيج در دست نيست، اما وجود امامزاده عبيدالله معروف به کوسه حجيج بيانگر آن است که اين روستا سابقه تاريخي ديرينه‏اي دارد و قدمت آن به بيش از 500 سال مي‏رسد.
مردم روستاي حجيج به زبان کردي و لهجة هورامي سخن مي‏گويند، مسلمان و پيرو مذهب اهل تسنن هستند.
الگوي معيشت و سکونت

براساس نتايج سرشماري سال 1375، روستاي حجيج 925 نفر جمعيت داشته است که در سال 1385 به 736 نفر کاهش يافته است.
درآمد مردم اين روستا غالباً از فعاليت‏هاي باغداري و دامداري تأمين مي‏شود. گروهي نيز به مشاغل خدماتي و توليد صنايع دستي مي‏پردازند. ميوه‏هايي مانند گردو، انار و انگور در زمرة مهم‏ترين محصولات سردرختي اين روستا به شمار مي‏آيند. پرورش درختان «ون» يکي از مهم‏ترين منابع درآمد مردم اين روستا است. مراتع سرسبز و حاصلخيز به ويژه در اطراف رودخانة سيروان، باعث رونق دامداري در اين روستا شده است. کشک، شير، دوغ، روغن حيواني و کره از مهم‏ترين فرآورده‏هاي لبني اين روستا مي‏باشد. نگهداري و پرورش انواع طيور در اين روستا رواج دارد. توليد انواع صنايع دستي مانند گليم، جاجيم، گيوه، دستمال و سبد نيز در ميان مردم روستا به ويژه زنان مرسوم است.
روستاي کوهستاني حجيج بافت مسکوني متمرکزي دارد. بيشتر خانه‏هاي اين روستا در دو طبقه بنا شده‏اند و فاقد حياط مي‏باشند. خانه‏هاي روستاييان از شرايط اقليمي و طبيعي محدوده روستا و نوع فعاليت و معيشت مردم متأثر گرديده و شکل گرفته است. بيشتر خانه‏هاي اين روستا به صورت پلکاني ساخته شده‏اند، به طوري که بام يک خانه حياط خانه ديگر است. جهت‏گيري ساختمان‏ها به سوي جنوب است تا از نور خورشيد بيشترين بهره‏برداري به عمل آيد. به دليل سرماي سخت زمستان، ديوار خانه‏هاي قديمي روستا ضخيم، با در و پنجره‏هايي کوچک است. سقف اين خانه‏ها که با تيرهاي چوبي پوشيده و با کاهگل اندود شده‏اند، مسطح مي‏باشد.
عمده مصالح به کار رفته در بناي خانه‏هاي مسکوني قديمي روستا، سنگ، چوب و ملاتِ گل است. در ساخت خانه‏هاي جديد و مرمت بناها، مصالح مقاوم آجر، سيمان، گچ و آهن مورد استفاده قرار مي‏گيرد.
جاذبه‏هاي گردشگري

حجيج يکي از روستاهاي بسيار زيباي استان کرمانشاه با معماري ويژه است که مناظر طبيعي و چشم‏اندازهاي منحصر به فردي دارد. خانه‏هاي سنگي و پلکاني، کوه‏هاي بلند و دره‏هاي عميق اطراف روستا نيز با مناظر حيرت‏آوري توجه هر بيننده‏اي را به سوي خود جلب مي‏کند.
حواشي رودخانة پرآب و تماشايي سيروان که از نزديکي روستا عبور مي‏کند به ويژه در بهار و تابستان با سرسبزي، طراوت و زيبايي‏هاي کم‏نظير، يکي از تفرجگاه‏هاي زيباي روستاي حجيج محسوب مي‏شود. درختان بلند پيرامون روستا همراه با گياهان خودرو و گل‏هاي رنگارنگ دامنه‏ها، به خصوص در بهار و تابستان چشم‏اندازهاي طبيعي بسيار زيبايي را پديد مي‏آورند.
ارتفاعات شاهو که بخشي از رشته کوه‏هاي زاگرس به شمار مي‏رود، طبيعت زيبا و بکري دارد که همراه با مراتع و چراگاه‏هاي سرسبز از جمله پياز دول ميشا و گاول و نيز انواع گونه‏هاي گياهي به ويژه گياهان دارويي همانند گل گاوزبان، ختمي، گون و شنگ، در زمره زيباترين نواحي استان کرمانشاه به شمار مي‏آيد. تنوع جانوري اين ارتفاعات نيز از جمله خرس، شغال، گرگ و روباه جالب توجه است.
در دامنة ارتفاعات شاهو چشمه‏هاي فراواني وجود دارد که بخش اعظم آب زراعي و آشاميدني شهرها و روستاهاي پيرامون خود را تأمين مي‏کنند. جاذبه‏هاي ورزش‏هاي زمستاني اين ارتفاعات براي طبيعت‏دوستان بسيار دلپذير است.
آبشار زباي بل، که در نزديکي روستاي حجيج قرار دارد، از جمله آبشارهايي است که آب آن خواص درماني دارد. آب سالم و معدني اين آبشار در بسته‏هاي متنوع نوشابه‏اي به کشورهاي همسايه صادر مي‏شود.
کنار رودخانة سيروان، امامزاده‏اي به نام کوسه حجيج وجود دارد که بناي آن به صورت چهار طاقي آجري احداث شده است. بنا به گفته برخي از مطلعين محلي نام اين امامزاده عبيداله و از نوادگان امام موسي کاظم (ع) است. برادر وي نيز در روستاي اسپيرس، در پاوه مدفون است.
از ديگر آثار ارزشمند روستاي حجيج بناهاي خانقاه، چله خانه و عبادتگاه کوسه است. اين بنا از سنگ است و داخل آن با گل اندود شده است. در داخل اين عبادتگاه ستون‏هاي چوبي نيز وجود دارد.
خانقاه دراويش قادريه از ديگر بناهاي ديدني روستاي حجيج است که در آن به ذکر و سماع مي‏پردازند.
يکي از مهم‏ترين مراسمي که در اين روستا برگزار مي‏شود مراسم ذکر و سماع دراويش طريقت قادريه مي‏باشد. آنان در ايامي خاص به ذکر و سماع پرداخته و در مراسمي که با دف و هوره برگزار مي‏شود، با حالت گريه و استغاثه به خلسه فرو مي‏روند و از مريد و مرشد خود مدد مي‏جويند. اين مراسم با نواها و رقص‏هاي عرفاني همراه است.
موسيقي مورد علاقه مردم روستاي حجيج شنيدن نواي سوزناک شمشال است. اين ساز يکي از انواع سازهاي بادي است و شبيه ني مي‏باشد که همراه با آوازهاي سوزناک و گيرا نواخته مي‏شود. در مراسم مختلف به خصوص در سوگواري‏ها و مراسم حماسي نيز از اين ساز استفاده مي‏شود.
پوشاک مردمان روستاي حجيج محلي است. پوشش مردان اين روستا عبارت است از کلاه، قبا (نوعي پوشش بلند)، شلوار کردي، سره (نوعي قباي کوتاه) و گيوه.
پوشاک زنان نيز متشکل از سربند، زيرپوش، کُلَنجه (نوعي پوشش با تزيينات مختلف)، پيراهن، قبا (نوعي لباس آستين‏دار) و جافي (نوعي شلوار) مي‏باشد.
از مهم‏ترين توليدات صنايع دستي اين روستا مي‏توان به گليم‏بافي، جاجيم‏بافي، سبدبفاي، دستمال بافي و گيوه‏بافي اشاره کرد.
از غذاهايي که در ميان مردم روستاي حجيج شهرت دارد مي‏توان به کوفته حجيجانه (که ترکيبي از برنج و گوشت چرخ کرده است)، خورشت قسقوان (که خورشتي مانند خورشت قيمه همراه با پسته کوهي است) و ترخينه (مخلوطي از بلغور گندم و دوغ ترش) اشاره کرد. اين غذاها معمولاً در زمستان طبخ و مصرف مي‏شود.
سوغات روستاي حجيج شامل گردو، انار، گيوه و انواع سبد مي‏باشد.
دسترسي: روستاي حجيج از طريق شهرهاي پاوه، مريوان، سروآباد، نوسود و سنندج قابل دسترسي است و تمام جاده‏هاي منتهي به اين روستا، از شهرهاي مذکور آسفالت و مناسب است.